| Tiêu đề:
Lược qua truyền thống hiếu học, khoa bảng, giáo dục của Tràng Thành dưới thời Pháp thuộc và của Hoa Thành trong chế độ mới để thấy được truyền thống tôn sư trọng đạo, khổ học, hiếu học và học giỏi, niềm tự hào của một vùng quê văn hiến.
Đối với giáo dục thanh thiếu niên nhi đồng, từ sau cách mạng tháng 8, Tràng Thành trở thành cái nôi của phong trào giáo dục huyện Yên Thành.
Cùng với việc thành lập các lớp vỡ lòng, chuyển trường là thành trường tiểu học của xã. Năm 1946, trường trung học Nguyễn Công Trứ từ Vinh chuyển về Yên Thành. Năm 1947 trường trung học bán công Lê Doãn Nhã được thành lập do ông Phan Lô cựu đốc học làm hiệu trưởng, lấy đình Bảo Lâm, nhà Thánh - Đền Cả làm lớp học, thầy giáo là những cựu giáo chức, những trí thức tân học tiêu biểu, như: Hoàng Đức Thi, Phan Khắc Khoan, Phan Ngọc, Võ Thanh Minh… Học sinh toàn huyện Yên Thành và 1 phần huyện Diễn Châu tập trung về đây. Trong hoàn cảnh kháng chiến chống thực dân pháp, trường Trung Học Lê Doãn Nhã đã ra đời và dừng chân ở đất Tràng Thành đã trở thành vườn ươm, nơi đào tạo những trí thức bổ sung cho công cuộc kháng chiến kiến quốc. Năm 1950, thực hiện chương trình giáo dục mới, hệ thống giáo dục phổ thông 9 năm, trường bán công Lê Doãn Nhã trở thành trường PT cấp 2 Yên Thành. Địa điểm vẫn đóng ở đình Bảo Lâm. Cũng năm đó, bên cạnh trường cấp 2 quốc lập, còn thành lập thêm trường cấp 2 tư thục Phan Chu Trinh do các ông Ngô Phanh, Phan Đăng Tài (em trai ông Phan Đăng Lưu), Ngô Xuân Lan làm hiệu trưởng, chung địa điểm với trường công lập.
Sau hoà bình lập lại năm 1954, hệ thống giáo dục phổ thông 9 năm chuyển sang 10 năm, trường phổ thông cấp 2 Yên Thành và trường cấp 2 tư thục trở thành trường lớn cùng đóng trên địa bàn Tràng Thành chung cho toàn huyện, học sinh bao gồm cả huyện Yên Thành và 1 số xã của Diễn Châu. Đến năm 1957 trường cấp 2 tổng Vân Tụ ra đời. Đến năm học 1959 – 1960, Một số trường cấp 2 liên xã như:Vĩnh Thành, Tăng Thành, Lăng Thành… ra đời, một bộ phận học sinh chuyển về các trường liên xã, trường cấp 2 Yên Thành chuyển về trường cấp 2 Hoa Thành nhưng trường Hoa Thành vẫn là một trường trung tâm chất lượng, có đội ngũ giáo viên đông đảo, đầy đủ các bộ môn, có uy tín và chất lượng trong vùng.
Năm 1961, mở thêm hệ thống cấp 3, trường phổ thông cấp 2 Hoa Thành trở thành trường cấp 2 - 3 Yên Thành, ngoài số lớp cấp 2, có thêm 3 lớp cấp 3 đầu tiên của huyện. Từ đó, con em Yên Thành học xong cấp 2 muốn học lên cấp 3 đã có lớp ở trường huyện không phải xuống Diễn Châu học trường Nguyễn Xuân Ôn hay vào Vinh học trường Huỳnh Thúc Kháng nữa.
Từ 3 lớp cấp 3 đầu tiên từ năm 1961, số học sinh cấp 3 tăng dần từng năm học, đến niên khoá 1962 – 1963, tách trường cấp 2 - 3, trường cấp 3 Yên Thành chính thức ra đời, chuyển địa điểm lên xây dựng ở trên cánh đồng tro, cạnh đường 538, và sau này trở thành trường trung học phổ thông Phan Đăng Lưu.
Những năm kháng chiến chống Mỹ, trường cấp 1, cấp 2 Hoa Thành chuyển vào các xóm, lớp học xen giữa nhà dân, có lũy cao, hầm hào bảo vệ; trường cấp 3 Yên Thành sơ tán về Văn Thành. Học trò đội mũ rơm đi học, thầy trò vẫn bám trường, bám lớp.
Suốt cả những năm kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ từ trường bán công Lê Doãn Nhã, đến trường phổ thông cấp 2 Yên Thành (1950), trường cấp 3 Yên Thành … đều đóng trên địa bàn Tràng Thành – Hoa Thành. Con em Hoa Thành được có trường học gần, thuận tiện cho việc học tập mà con em cả huyện tập trung về đây học tập. Nhiều học trò ở xã phải ở lại trọ học trong nhà dân. Bà con nông dân Hoa Thành đã góp phần cưu mang bao thế hệ con em Yên Thành về đây trọ học. Hoa Thành trở thành cái nôi, thành vườn ơm những thanh niên trí thức ở những bậc học quan trọng, cơ bản để có thể tiếp tục học lên, trở thành những ngời lao động có trí thức, phục vụ cho công cuộc kháng chiến kiến quốc.
Đó là nói về vị trí quan trọng của Hoa Thành đối với phong trào giáo dục cả huyện, còn với các cấp học vở lòng - mầm non, cấp 1 - tiểu học, cấp 2 - THCS, được sự quan tâm của cấp uỷ chính quyền và nhân dân, bất cứ hoàn cảnh nào, thời chiến hay thời bình vẫn giữ vững là đơn vị hàng đầu về giáo dục, cả giáo dục đại trà cũng nh mũi nhọn. Hoa Thành là một trong những xã đầu tiên về phổ cập giáo dục tiểu học, THCS, các trường mầm non, tiểu học được công nhận là trường chuẩn Quốc gia đầu tiên của huyện. Nơi đây ra đời phong trào “Tiếng kẻng học bài”, phong trào gây quỹ khuyến học của các dòng họ. Học trò Hoa Thành giai đoạn nào cũng có học sinh giỏi các cấp, có tỷ lệ học sinh vào các trường đại học, cao đẳng vào loại cao của huyện. Hầu như ở lĩnh vực nào, chính trị, kinh tế, quân sự, ngoại giao, giáo dục đào tạo, y tế ... của quê hương đất nước đều có con em Hoa Thành tham gia, trong đó có người là kỹ sư, bác sỹ, giáo sư, tiến sỹ, nhạc sỹ, nhà thơ, nhà văn … Có người là cán bộ các cấp Đảng, chính quyền, đoàn thể từ trung ương đến địa phương, có những người không sinh ra ở Hoa Thành nhưng đã có nhiều năm học tập, trọ học ở Hoa Thành, xem mái đình Bảo Lâm là nơi xuất phát, là nơi nuôi dưỡng giáo dục những học trò trường huyện thành người.
Lược qua truyền thông hiếu học, khoa bảng, giáo dục của Tràng Thành dưới thời Pháp thuộc và của Hoa Thành trong chế độ mới để thấy được truyền thống tôn sư trọng đạo, khổ học, hiếu học và học giỏi, niềm tự hào của 1 vùng quê văn hiến.
Riêng lĩnh vực giáo dục, Hoa Thành là nơi cung cấp nhiều nhà quản lý giáo dục, nhiều giáo viên các cấp học. Ở Bậc đại học có các ông Chu Văn Biên (Hiệu trưởng đầu tiên trường đại học nông nghiệp Hà Nội), Thái Hoà (hiệu trưởng trường đại học tài chính), Phan Quang Tuệ, Phan Tất Thái, Phan Sỹ An, Phan Đăng Nhật, Hồng Đăng… Làm công tác quản lý trưởng phó phòng giáo dục có các ông: Chu Văn Cấp, Phan Đăng Diêu, Phan Xuân Bảng, Phan Văn Dương, Phan Văn Bài, Phan Hoa; là hiệu trưởng, hiệu phó cấp 3 PTTH có các ông: Phan Đăng Diêu, Chu Văn Tần, Phan Đình Hoãn, Phan Duy Bảy, Nguyễn Trọng Hùng, Phan Hoằng Thuận… Trong đó, ông Chu Văn Tần được phong nhà giáo ưu tú năm 1995, ông Chu Văn Cấp, trưởng tiểu ban giáo dục tỉnh Mỹ Tho, cựu tù chính trị côn đảo, trưởng phòng giáo dục Quận 1 Thành Phố Hồ Chí Minh sau l975. Các nhà giáo Phan Sỹ An, Phan Đăng Nhật, Phan Quang Tuệ, Phan Thu Hà… được phong hàm giáo sư. Phan Tất Ân giám đốc sở giáo dục Sơn La, Phan Bá Cổn Phó giám đốc Ty giáo dục Nghĩa Lộ. Số cán bộ quản lý, giáo viên cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở qua các thời kỳ có đến hàng trăm người. Hoa Thành còn là địa phương có nhiều con em học giỏi, trở thành tiến sỹ khoa học của nhiều lĩnh vực, có thể kể 1 số tên tuổi sau: Phan Sỹ An, Phan Đăng Nhật, Phan Quang Tuệ, Phan Quốc Tám, Chu Thị Vang, Phan Đăng Cầu, Phan Thu Hà, Phan Thị Trâm, Thái Thanh Sơn, Phan Xuân Thành, Phan Xuân Hiếu, Chu Văn Thành, Chu Văn Đức, Phan Văn Hoàn, Chu Thị Biên, Phan Thị Bích Thảo, Thái Thanh Dương, Phan Thanh Hội, Phan Đào Vũ, Thái Thanh Tùng, Vũ Ngọc Chữ..vv…
Hoa Thành la nơi cung cấp nhiều nhà giáo cho các chiến trường thời kỳ chống Mỹ: Chu Chấp, Phan Hoan, Nguyễn Công Triền, Hoàng Vũ Phấn, Phan Đình Hoãn,… Nơi có nhiều trí thức hành nghề thầy thuốc: Phan Sỹ An, Phan Văn Ái, Đào Thi, Hồ Đình Lĩnh…
Trích “Địa chí –Văn hoá- Lịch sử xã Hoa Thành" | |